Ισότητα στην υγεία
Ζούμε σε ένα περιβάλλον κοινωνικών ανισοτήτων (οικονομική, οικολογική , πολιτική , κοινωνική κ.λ.π.) και είναι δυνατόν να έχουμε ισότητα στην υγεία ; . Η Π.Ο.Υ (παγκόσμια οργάνωση υγείας) θέτει την ανισότητα στο σύνολο των διαφορών στην υγεία , πού είναι αθέμιτες και άδικες , που μπορούν να αποφευχθούν και δεν είναι καθόλου μα καθόλου ασήμαντες. Θέλω να κάνω μία διάκριση ανάμεσα στην ισότητα στην υγεία και στην ισότητα στις υπηρεσίες υγείας(που σημαίνει υπηρεσίες ανάκτησης της υγείας). Η υγεία από τις υπηρεσίες της υγείας είναι δύο διαφορετικά πράγματα, η υγεία είναι η διατήρησή της και η προώθησή της , ενώ οι υπηρεσίες υγείας είναι η διαδικασίες διατήρησης ή ανάκτησης της υγείας. Όταν προσδιορίζουμε την υγεία στην πολιτεία ή το κράτος, αν θέλετε δεν ορίζουμε μόνο το Υπουργείο Υγείας αλλά και το Υπουργείο Γεωργίας (υγιεινή διατροφή), και το Υπουργείο Οικισμού( υγιεινό σπίτι) , και το Υπουργείο Eργασίας ( υγιεινή στην εργασία), και το Υπουργείο Δικαιοσύνης (υγεία των κρατουμένων) ,και το Υπουργείο Παιδείας (Σχολική υγεία, Αγωγή της υγείας) και το Υπουργείο Οικονομικών (οικονομικά της υγείας, οικονομικό επίπεδο διαβίωσης ) και φυσικά το Υπουργείο Υγείας (Πρόληψη της υγείας )κλπ. Συνεπώς η υγεία είναι θέμα του συνόλου της Πολιτείας και της Κρατικής Μηχανής και όχι μόνο ενός υπουργείου η μίας υπηρεσίας. Επίσης θα πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε διαφορετικά μερικά πράγματα, όπως:
- Οι υπηρεσίες που προσφέρονται για την ανάκτηση της υγείας δεν μπορούν να θεωρηθούν υπηρεσίες υγείας
- Οι υπηρεσίες υγείας είναι εκείνες οι οποίες εφαρμόζονται για να έχουμε πρόληψη, υγιεινό σπίτι, υγιεινό περιβάλλον κ.λ.π..
Υπάρχει τεράστια διαφορά ακόμα και στις έννοιες : Π.χ.
Ακούω την διαφήμιση για το ότι οι καπνιστές διατρέχουν 20 φορές περισσότερο κίνδυνο να αρρωστήσουν, από τους μη καπνιστές. Θα έπρεπε να διατυπωθεί βάσει της θετικής πλευράς. Δηλαδή , οι μη καπνιστές έχουν 20 φορές περισσότερες πιθανότητες να μην αρρωστήσουν, σε σχέση με τους καπνιστές.
Η μεγαλύτερη ισότητα στην ασθένεια είναι η υγεία .
Αυτό μου θυμίζει το 1998 στην Αθήνα στο συνέδριο με τίτλο «Διάλογος για την υγεία στα Βαλκάνια» αναφέρθηκε μια σύνεδρος από την Σερβία στο «it is not richest societies witch have the best Health system , but those that have the smallest income difference between rich and poor». Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη ισότητα ή προσπάθεια για ισότητα είναι η πρόληψη. Η μεγαλύτερη ισότητα στην ασθένεια είναι η υγεία.
Από τι εξαρτάται, λοιπόν, η υγεία ;. Από μερικές απλές προϋποθέσεις, όπως τις καθόρισε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας:
- Απελευθέρωση από τον φόβο του πολέμου
- Ίσες ευκαιρίες για όλους
- Ικανοποίηση των βασικών αναγκών για:
α. τροφή
β. βασική εκπαίδευση
γ. νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής
δ. Αξιοπρεπής κατοικία
ε. Ασφαλής εργασία και ένας χρήσιμος ρόλος στην κοινωνία
στ. πολιτική βούληση και λαϊκή υποστήριξη
Εν συντομία :
- Απελευθέρωση από τον φόβο του πολέμου
Πιστεύω ότι η Ειρήνη και η εδραίωση της είναι η πρώτη και καλύτερη προϋπόθεση για υγεία και για υγιεινές πόλεις.
- ΄Ισες ευκαιρίες για όλους
Όλοι οι πολίτες κάθε χώρας έχουν ίσα δικαιώματα στην υγεία, που διασφαλίζονται μόνο με την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες για να αναπτύξουν την υγεία τους και για να την διατηρήσουν.
- Ικανοποίηση βασικών αναγκών
Η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, ώστε οι πολίτες να έχουν την ευκαιρία να ικανοποιούν τις βασικές τους ανάγκες , δηλαδή, αξιοπρεπή διατροφή, βασική εκπαίδευση, ασφαλές πόσιμο νερό, υγιεινή κατοικία, μία χρήσιμη απασχόληση με ένα αξιοπρεπές εισόδημα.
α. Διατροφή και υγεία
Έννοιες ταυτόσημες ότι τρώμε , αυτό είμαστε. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί για όλους τους πολίτες το να έχουν πρόσβαση σε όλα τα βασικά είδη υγιεινής διατροφής , σε τιμές που θα βρίσκονται μέσα στις δυνατότητές τους.
β. Η εκπαίδευση
Αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την δημιουργία γνώσης , ενημέρωσης, πληροφόρησης και εκπαίδευσης των πολιτών για την διατήρηση της υγείας τους.
γ. Νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής
Το υγιεινό νερό , θα μου πείτε, ότι το θεωρείτε αυτονόητο και δεν χρειάζεται να το συζητήσουμε. Δεν είναι, όμως, έτσι τα πράγματα . 100 εκατομμύρια πολίτες στην περιοχή ευθύνης του Ευρωπαϊκού Γραφείου της Π.Ο.Υ, δεν είχαν το 1981 σωστή εγκατάσταση πόσιμου νερού και 250 εκατομμύρια πολιτών δεν είχαν υγιεινή εγκατάσταση νερού.
δ. Η αξιοπρεπής κατοικία
Η υγιεινή κατοικία αποτέλεσε και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα υγείας και πρέπει να το κατανοήσουμε όλοι. Δεν υπάρχουν υγιεινές κατοικίες μέσα σε ανθυγιεινές πόλεις .
ε. Ασφαλής εργασία /ανεργία/ εισόδημα
Η παράμετρος αυτή έχει πολλές όψεις. Οι ανθυγιεινοί όροι εργασίας αυξάνουν τον κίνδυνο επαγγελματικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών. Ο άνεργός, πάλι, νιώθει άχρηστος, δεν έχει τα απαραίτητα, ή και αν έχει κάποια από αυτά, κάποιος άλλος εργάζεται και του τα παρέχει (ο πατέρας, ο αδελφός, η αδελφή, η μάνα κ.λ.π.). Παραμένει ανίσχυρος στην υγεία, στην υγιεινή ζωή και στο δικαίωμα της ζωής.
Οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που ζουν οι άνθρωποι, επηρεάζουν την υγεία τους σε όλη την διάρκεια της ζωής τους. Μία πολιτική υγείας πρέπει να παρεμβαίνει σε όλους τους καθοριστικούς παράγοντες που ρυθμίζουν ή επηρεάζουν την υγεία. Οι πολιτικές ισότητες θα έπρεπε να ασχολούνταν με την βελτίωση των συνθηκών της ζωής και εργασίας, γιατί μία ισχυρή πολιτική βούληση μαζί με λαϊκή υποστήριξη θα εξασφάλιζε σε όλους τους πολίτες τις προϋποθέσεις για υγεία. Κάποιοι που θα διαβάζουν τα γραφόμενά μου, θα μου πουν ότι κάνω πολιτική και θα συμφωνήσω μαζί τους. Ναι κάνω πολιτική, διότι η υγεία ή είναι πολιτική υπόθεση ή δεν είναι τίποτα. Η σπατάλη δις εκατομμυρίων στην πολιτική της ασθένειας, τι είναι ; δεν είναι πολιτική ; Π.χ.
Η σπατάλη δις εκατομμυρίων για την θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα σε σχέση με την επένδυση των ιδίων πόρων στην μη έναρξη του καπνίσματος , δεν θα έφερνε σαν αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωπο-ετών ποιοτικής ζωής ; Πολιτική είναι και τα δύο, αλλά η κατασπατάληση δις εκατομμυρίων στην έρευνα και θεραπεία του καρκίνου εκτός από πολιτική είναι και ανήθικη, διότι δεν επενδύουν τους ίδιους πόρους των δις ή τρις εκατομμυρίων στην πρόληψη. Πώς συμπεριφέρεται η κοινωνία μας όμως ; Σας αναφέρω μερικά παραδείγματα:
Πολλές ασθένειες, όπως η φυματίωση, άρχισαν στην Ευρώπη να μειώνονται πριν ανακαλυφθούν τα αίτια που τις προκαλούσαν και πριν ακόμη βρεθεί το εμβόλιο. Τι ήταν εκείνο που δημιούργησε αυτήν την μείωση ; Η βελτίωση των κοινωνικό-οικονομικών συνθηκών διαβίωσης. Πριν από πολλά χρόνια δεν υπήρχαν ή υπήρχε μικρός αριθμός επαγγελματικών ασθενειών. Σήμερα έχουν αυξηθεί και έχουμε και ειδικότητα της Ιατρικής, την Ιατρική της εργασίας. Γιατί ; Γιατί οι συνθήκες εργασίας αντί να βελτιώνονται χειροτερεύουν. Η ισότητα στην υγεία προϋποθέτει ισοκατανομή χρόνου εργασίας, εισοδήματος, εξουσίας κ.λ.π. Το σύστημα προωθεί «μοντέλα επιτυχίας», μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες. Π.χ.
έβλεπα, προ ημερών, στην τηλεόραση διαφήμιση που μου έλεγε ότι για να βρω ένα “νέο σημείο ισορροπίας”, θα πρέπει να τρέξω να αγοράσω την καινούργια μάρκα αυτοκινήτου, την νέα κολεξιόν ρούχων, την νέα μάρκα τσιγάρων κ.τ.λ. Και ότι αν δεν προλάβω εγώ, τότε θα πάει ο διπλανός μου και θα «πετύχει» ενώ εγώ θα είμαι «αποτυχημένος» που δεν θα τα έχω αποκτήσει. Το σύστημα υπονομεύει τις τυχόν υπάρχουσες ισορροπίες και μετά τρέχει να τις καλύψει, αποκομίζοντας κέρδη από την ανισορροπία και την διαδικασία για την κάλυψή της. Στην μνήμη μου έρχεται η διατύπωση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των αποθεμάτων των ΗΠΑ (Fed bank) ,
«Η ανισότητα αποτελεί παράγοντα προόδου. Είναι Εθνικό Κεφάλαιο».
Συνεπώς η ανισότητα στο σύστημα Υγείας είναι παράγοντας κέρδους και ανάγεται (η ανισότητα ) σε ανώτατη αρχή.
Αν κάποιοι ήθελαν να προωθήσουν την ισότητα στην υγεία, τότε , απλά, θα έπρεπε να εξαλείψουν τις κοινωνικές ανισότητες. έτσι θα μπορούν να ονομαστούν οπαδοί της ισότητας, στην υγεία , όλοι εκείνοι που θα κατανοήσουν, επιτέλους, ότι για μια καλή συνύπαρξη , είναι καλύτερα να ακολουθήσουμε αυτά που μας ενώνουν, παρά αυτά που μας χωρίζουν.
